โพสต์นี้ต่อเนื่องจากโพสต์สองวันก่อน
ที่ผมเขียนเรื่องการวิจารณ์ผลงานของทมยันตี
โดยผมจะมาอธิบายครับว่า
เวลาที่คุณจะวิจารณ์ผลงานนะ
คุณต้องทำมันบนหลักการเพราะอะไร
---------------------------------------
ขอย่อเรื่องเก่าที่เคยว่าเอาไว้ก่อน
การออกความเห็นส่วนตัว
คือการบอกความรู้สึกของคุณออกมา
แต่การวิจารณ์นั้น
คือการบอกอธิบายเสริมขึ้นมาว่า
คุณรู้สึกอย่างนั้นเพราะอะไร
กล่าวคือ
การวิจารณ์ = ความรู้สึกผู้วิจารณ์ต่อผลงาน + หลักการที่มาของความรู้สึกนั้น
------------------------------------
เวลาที่คุณพูดถึงผลงานออกมาในระดับความรู้สึกส่วนตัว
สิ่งที่คุณพูดนั้นเป็นอารมณ์ที่ออกมาจากตัวคุณ
โดยที่ผู้อื่นนั้นไม่ได้ถือร่วมกันโดยเสมอไป
อย่างสมมุติว่าคุณไม่ชอบผลงานชิ้นหนึ่ง
เพราะเนื้อหานั้นขัดกับหลักคุณธรรมอะไรสักอย่างที่คุณเชื่อถือ
แล้วคนอื่นไม่ได้ยึดถือหลักคุณธรรมเดียวกัน
คำพูดของคุณจะเป็นสิ่งที่อีกฝ่ายนั้นสามารถปฏิเสธที่จะรับฟังได้
เพราะเขาเองก็มีความรู้สึกของเขา
ที่คุณเองก็ปฏิเสธไม่ได้เช่นกัน
-------------------------------
อย่างกรณีในภาพที่ยกมา
คุณไม่ชอบผลงานเพราะมันมีเนื้อหาเมินสิทธิมนุษยชน
แล้วคุณบอกว่ามันเลว ฉันไม่ชอบ ไม่อิน
ในตรงนี้ ประเด็นตัวตั้งของเรื่อง
จะอยู่ที่ว่า "คุณชอบผลงานนี้หรือไม่"
เมื่อตรงนี้เป็นประเด็น
อีกฝ่ายก็สามารถพูดได้เช่นกัน
ว่า "แต่เขาชอบผลงานนี้เพราะอะไร"
โดยที่ทั้งสองฝ่ายนั้นไม่สามารถมาหักล้างกันได้
และเป็นการเถียงกันที่ไม่จบ
กลายเป็นเรื่อง ใครไม่ชอบก็อย่าอ่านสิฟะ ไปแทน
----------------------------------------
แต่ถ้าคุณยกหลักการขึ้นมาโดยบอกว่า
ผลงานนี้เป็นผลงานที่มีเนื้อหาเมินสิทธิมนุษยชน
แล้วความรู้สึกที่เห็นว่ามันเลวเป็นเรื่องหลังจากนี้แทน
ตัวต้นเรื่องของประเด็นจะอยู่ที่
"ผลงานนี้มีเนื้อหาเมินสิทธิมนุษยชน"
"มันจึงเป็นผลงานที่เลวในแง่ของสิทธิมนุษยชน"
ไม่ได้อยู่ที่ความรู้สึกพึงพอใจส่วนตัวมาก่อน
ซึ่งในกรณีนี้
ความชอบเกี่ยวกับความสวยงามของภาษานั้น
ไม่ได้เป็นประเด็นที่จะสามารถเอามาหักล้างสิ่งที่คุณพูดได้
และการที่เขาจะปฏิเสธสิ่งที่คุณพูดได้
เขาจะต้องอธิบายว่า
"ผลงานนี้ไม่ได้เลวในแง่ของสิทธิมนุษยชน"
เพราะอะไร
และสิ่งที่คุณพูดนั้น จะถือว่าเป็นจริงอย่างเถียงไม่ได้
จนกว่าเขาจะมีมูลมาแย้งสิ่งที่เป็นประเด็นหลักนั้น
------------------------------------------
ด้วยเหตุนี้นะครับ
การพูดในระดับออกความเห็นส่วนตัวนะ
มันเป็นสิ่งที่อีกฝ่ายสามารถปฏิเสธได้ง่ายมาก
แค่บอกว่า เขาชอบไม่ตรงกันกับคุณก็พอ
แต่ถ้าคุณพูดในระดับการวิจารณ์ที่มีหลักการ
เขาจะไม่สามารถปฏิเสธสิ่งที่คุณพูดได้
จนกว่าเขาจะมีเนื้อหามาแย้งหลักการที่คุณกล่าวไว้
ซึ่งระดับความหนักของวาทกรรมที่คุณกล่าว
และความยากในการปฏิเสธนั้น
มันเป็นของคนละระดับกันเลย
-------------------------
และในทางกลับกัน
ถ้าเขายกประเด็นขึ้นมาว่า
"ผลงานนี้เป็นผลงานดีในแง่ของการใช้โวหาร"
เรื่องสิทธิมนุษยชนจะเป็นเรื่องที่ไม่สามารถเอามาใช้หักล้างได้
คุณต้องอธิบายครับว่า
"ผลงานนี้ไม่ดีในการใช้โวหารยังไง"
หรือสรุปง่ายๆก็คือ
การปฏิเสธวาทกรรมนั้น
คุณต้องแย้งตรงไปที่ประเด็นที่เขากล่าวมาครับ